SANDRONE - Sproloquio 2018
- la Lavagna di GustaModena -

SAND.: Mudnés ed Mòdna, popolo ed San Zemiàn da Cugnint e di Vasco Rossi dla Zòca, zitadein che,col concertone ed lói,a-i-avî vést la nostra Mòdna pasèr da zitê ed provincia a Mutina Mundi, comerciànt dal cèinter che cun l’ucasiòun a-v sî sistemè per la vciàia, residenti dla zona Parco Ferari diligeint e tolerant, gufi e meliléngui che, vést al risultè,a-i- avî mandè zò al magoun, nobili e proletari ch’a campè a l’ambra dla Ghirlandèina a-v salut tótt quant in masa. Mè a dégh, Zemiàn, che al prémm ed lói dal 2017 a-l pasarà a la storia come al dè ed la svolta. Tanta maraia acsè a l’avìven vésta sól in dal 1977 quand a gné a Mòdna Enrico Berlinguer. I giorné d’alóra i scrivén che dèinter a l’ex Autodromo i gh’éren in zinczeintméla a scultèrel, ma a mè a-m bàla un òc’ perché a sò che in politica i nómer i dàn cun l’elastich. Comunque mè a dégh che duseinvint méla persouni per váder un cantant i én ‘na bela mócia ed geint.

SGOR.: Popà, duseintvintméla paganti!

SAND.: Bèh quall l’è a nuèter Mudnés a-l s’interèsa poch, a n-n’avam mai imparè se a la fin al Comun a-l g’ha guadagnè o arméss . Ogni modo per quall ch’a-m riguèrda, mè a la fin dal concertone a gh’aviva in bisàca i stáss sold ch’a gh’aviva préma ch’a-l tachéssa; ma la va bein acsè, cuma giva cal filosof: “L’important l’è ch’a s’i-n descàrra”!!! I giorné e al televisioun i n’han parlè per di més, i han détt che si è trattato di un evento epocale.
A m’indespiès sól per al noster Séndech ch’a-l s’é malè soquant dè préma del grande evento. I disen ch’a-gh sia gnû l’ansia da prestazione, sé, insàma, cla specie ed malattia ch’a vin a chi a-m quand i han paura ed fèr cilecca. Ma al dû ed lói l’éra bele guarî, i l’han vest in gir per Mòdna tótt argiulî ch’a-l fèva bàcca da réder e cun in testa la curouna d’alloro del vincitore. Comunque Giancarlo sta in campana perché a-n srà brisa al concerto ed Vasco Rossi ch’a-l farà dir ai Zemiàn s’t é stê un séndech togo o no.
Dounca Mudnés cum’a stev? I disen ch’a sàma fora da la crisi. A srà anch vera ma mè a dégh che l’istê pasèda in campagna le stê un mèz disàster: al chèld e l’arsura i han schê i malgàtt e al furmintoun, l’óvva l-è gnuda prounta in Agàst e per salvèr el besti a-i-avam duvû màtter sò l’aria condizionèda in dla stala. De stè pàss mè a-n sò in duv’ andràm a finir. I meteoròlogh e qui ch-i stódien i cambiament ed l’atmosfera i disen che l’Italia la dvintarà chèlda come l’Africa e che in Africa a gnarà cal bel fràsch ch’a gh’iven in Italia. Avrà dir che nuèter Italian andràm a ster tótt là, vést che i African a i-avàm bèle sistemè tótt chè tra Viale Gramsci e la stazioun granda.

SGOR.: Popà a t’l’ho bèle détt tanti volti, vindam tótt e gnam a ster a Mòdna, tè e la mama cun la pensioun minima a méll Euro come i v’han impruméss a sî a post, mè ch’a n-n’ho menga studiè a fagh la dmanda per andèr in dla polizia municipèla, tant sól ch’a gh’la chèva a cumpilèr i fuiàtt del multi, oppure a vagh a l’èster cun Erasmo.
Sand.: Che Erasmo? Al fiól dal campanèr ed Campgaian ch’l’è più gabian che tè ? Ma lasa pérder el fótti e làssem andèr avanti. Dounca Mudnés, a-v dév dir che a Mòdna, a sambra ch’a tira aria di rinnovamento. Per festeggèr i doméla an ed la nostra zitê e al fat che da 20 an a sam Patrimonio dell’Umanità, i nòster ministrador i han decis che forse l’éra al chès ed màtter man al portafoi e fèr soquant lavor per stèr a l’unor dal mand. Dòp tant an ed proméssi a pèr che èinter st’an i gnaran finî i lavor dèinter all’ex A.M.C.M. dove a gh gnarà il nuovo “ Parco della Creatività “ cun dèinter tant ed chi lavor che mè a-n sò gnanch dir….Tè Sgurgheghel, che’t sê el lengui furastéri è’t imparè cus’i gh fan?

SGORG.: Un Open space, un Co-Working, quàter Lab Space e una Wi- Fi.

PULO.: Dio che brótti paroli……

SAND.: Ma mè a dégh: cun tanta roba straniera gh’érel ménga un bùs per fèr dal gnòch frétt ?.

SGOR.: Ma che gnòch e tigèl…..Popà, la Modena giovani è proiettata verso il futuro. Dèinter al parco della creatività a gh gnarà: ‘na piàza, un teàter, e tanti sèli per concerti e confereinzi .

SAND.: Tótt bé lavor… l’important l’è che ‘na volta fat, in fàghen ménga la fin dal MATA.


PULO.: Eh.. quanti stori!!! In dla piàza dla manifatura a sam turnè alle origini. Préma dal Mata a gh’era la Pèlta in d’a-s lavurèva per fèr dal fóm, dòp col Mata, in fóm a gh’è andê tótt i sold ch-i han spés per fèrel. Dòla mindòla l’è sèimper cla fòla. Speram sól ch’i sèlven almeno al caval

SAND.: Mudnés girand per Mòdna a-i-ho vest ch’i én adrê ch-i giósten el cési teremotèdi, a-s vadd che la pagèla coi vót, fata da Sgurgheghel l’an passê per al Séndech, l’è cuntèda.

SGORG: Sé,però secand mè al noster Séndech a-l g’ha ancàrra degli scheletri nell’armadio.

SAND.: In dl’armàri? Galbéder, Giancarlo gli scheletri, come ed dî tè, a gh’i-ha ancàrra in dal parco!!! Tè n vàdd ch’i n gh’l-a chèven ménga andèr avanti e fèrla finida cun ‘sta storia dei chioschi. A sàm rivè al punt ch’a-s fám réder adrê da tótt. Dòp trî an a gh’avam ancàrra cal belvedere in dal noster parco del ‘ste mèzi cà: a va a finir ch’a gh’andrà dèinter soquant abusiv che dòp a-n gh’l-a cavàmm piò a mandèri via.

PULO.: Guèrda che i abusiv cume-dî tè, i én quesi tótt migrant seinza fissa dimora e cun poch da magnèr .

SAND.: Scolta Pulonia, la cà a farám fadiga a dèrla a tótt … anch se i nòster ministrador i èn adrê a studièr ‘na soluzioun in dal Muràn, ma per al magnèr a-n gh’é gnanch un problema: i han pensè ed dèregh i macaroun ch’a gh’è armès l’ultma festa dl’ Unitè .

SGOR.: Bèle cott ?

SAND.: Ma che cott galbéder! Qui ancàrra inscartuzè, anca tè. Csa vót, data la schèrsa afluèinza di partecipant e di volontari, a gh’éra armès da magnèr anch per stetr’an. Però Mudnés a vin ‘na bèla ràbia vàder tant lavor ch-i partésen e po’ per ‘na ragioun o per n’ètra i blòchen e i stan férem per di an.

PULO.: Ma a-n n-è ménga tótta colpa di nòster ministrador, veh! L’è che tótt i vólen dir la sua. A gh’è L’Italia Nostra, l’Italia Vostra, la Sovrintendeinza, la Sottointendeinza e tótt chi èter figadèin ch’a gh va adrê. Bisgnarév fèr come i han fat a Castelnov, vèh: dòp tanti discussioun sovra in d’a màtter l’effigie del suino miracoloso, ‘na bèla matèina i Castelnoves i s’én desdê cun la statua dal porch davanti a la césa e chi s’é vést s’è vést.

SAND.: A-m vin in meint, Pulonia, anch cla partida ed Don Mantovani, l’ex pàregh ed la Crusàtta, beh, i-n vliven ménga ch’a-l tiréssa zà la césa vecia. Dòp tant tira e mòla ‘na not don Sergio a-l s’é fatt al ségn ed la cròs, l’ha dmandè scusa a nòster Sgnor e la mateina dòp ed la césa a gh’éra armès sól al campanil!!! Decisioun a gh vól!!! Dla decisioun in di lavór, èter che bal!!! A proposit ed decisioun a sun cunteint che finalment i nòster ministrador e i loro consulenti i han catè al post in d’a màtter la statua dal nòster Lucianone Pavarotti. Secand mè a-n gh’éra ménga bisàgn d’un gran stódi per capir ch’l a vliva méssa lè atach al teater ch’a l g’ha bèle al sô nam, ma dato che in Italia a sàm di specialésta a fèr dvintèr dificil i lavor facil, a gh’è vlû dal teimp a vétta. I han fat come chi zugadór da footbàl, ch’i s pàssen la bocia un cun cl’èter…..ma nissun al tira in porta. Finalmeint i han fat un gran bèl lavor e al nòster Luciano i l’han méss sàtta al pòrdegh, a braz avért come s’a-l vlésa brazèr tót i Zemiàn. Invece a dév dir ch’a m-é piasû poch al programa per ricordèrel a dés an da la mort. Oh, va bèin la Màssa in Dòm, al conzért in teater, ma a mé a-m piasiva dimandi de piò quand i Mudnés i-s catèven chè, in Piaza Granda, sàtta a la Ghirlandèina e brisa a Verouna dèinter a l’Arena!!!! A vad cun piasér che in dla nòstra zitê i aumèinten i turésta che i riven da tótt al mand per vàder al Dòm, la Ghirlandèina, al palaz Duchèl e adès anch la statua ed Pavarott, ma anch perché i han savû che tótt el stmani in cèinter i fan del manifestazioun in d’a-s magna e a-s bavv cun ‘na móccia ed banch ed roba da magnèr ch’l a vin da tótt’Europa. Però sgnor ministrador s’a vlî che i turésta i pòrten a cà un bel ricord, Mòdna bisàgna tgnirla pulida, càter ‘na soluzioun per el céch, sistemer el stred e ai turésta, fèregh finir il ciclo fisiologico.

PULO.: Il ciclo fisiologico?… Sandroun csa vól dir il ciclo fisiologico ?

SAND.: A vól dir che s’i dan tant da magnèr, i han anch da càter la manéra di provvedere agli urgenti bisogni del corpo. Insama bisàgna ch’i fàghen di cèso!!!! Al diurno in Piazza Mazini al fàni o al disni sól?

PULO.: Veh Sandroun fa bèin arpunsèr un poch la lengua e làssem dir quel anch a mè: Ragazóli, gh’éri anch’ uètri al concertone dal Blasco ? Mè col mê amighi a i éren propria davanti al pelch, a mumeinti al tuchèven, a-m sun pérsa gnanch ‘na parola…. Dio che emozioun…. Quand l’ha cantè: “FAMMI VEDERE” a sun stèda lè lè per butèregh al regipèt anca mè…ma csa vliv…un po’ perché a n-n’ho truvè nissun ch’a-m tuléssa in spala, un po’ per al cunfrount….. a-m sun tratgnuda….. Quand a sun turnèda a cà a sun córsa a desdèr Sandroun ch’l’éra bele a let e a g’ho dett “ Sai cosa potremmo fare io e tè” prima che venga l’alba chiara??? “ Al m-ha rispost “ A psam durmir subétt vést che dmatèina a zinch’or a-s sam d’alvèr a mónzer”. A-m sun avilida e meinter andava a lett anca mè, a-m rindiva count ch-aviva spusè propria un am urdinari. Per al rest i solit lavor. Casa, lavoro e chiesa . Però, ragazóli, un quel a v’l ho da dir. Cus’éla sta storia che in Italia el nòstri dann e-n fan piò di fiò?. A n g’ho ménga la pretesa ch’a n’avidi dés o dàdes come ai teimp ed la nona ma almeno trî o quater sé. Ev-sî v descurdèdi la dutrèina “ Crescete e moltiplicatevi “ a-n tulídi brisa eseimpi da mè e Sandroun ch’a n’avam fat sól un…..

SAND.: Ma csa vót Pulonia quand avam vést cum’a l’è gnû al prémm avam pensè ed dèregh a moc’. A proposit ed fiô, veh Pulonia, cun Sgurgheghel sàmm’i a in regola cun el vaccinazioun?

PULO.: Ma sicura!!! A gl-i ho sgnèdi in dla lavagna insàm el dati ed quand ed port el vachi al tòr.

SAND.: Meno male, perché el vaccinazioun i n n’én ménga da tór sàt gamba. Mudnés prémma ch’a-s végna sira ados, a gh’avrév ancàrra soquant lavor da dmandèr ai nòster ministrador. Ad eseimpi: cum’a sàmm’i-a méss con la riqualificazione ed l’ex fonderia e che fin al fatt al progètt ed porta Sant’Agustèin? E la sistemazioun ed piàza Mazzini e piàza Mateoti ? El strèd pensèv ed sistemèrli o andèv avanti a fèr la vecia? Ma csa vliv Zemiàn, mè al dmàndi a li fagh ma lor si avvalgono della facoltà di non rispondere e nuèter a la ciapàm sèimper in dal bisachèin. Oh! Però a stèr chè a descàrrer a-s vin sira adòs e a Erio, al nòster caval, a gh piès poch andèr in gir ed nott. A proposit d’ Erio a m’éra gnû vóia per Sant’Antáni, ed fèrel bendir dal noster Vàschev, po’ a-i-ho pensè che forse per Monsignor Castellucci a psiva éser un conflitto d’interèsi dato ch’i gh’han al stàss nàm. Piotòst, Pulonia, ma quand ed nott tè e al tô amighi a gnî a cà da la tombola a-n n’aviv ménga paura cun tótta la violenza ch’a gh’è in gir ?

PULO: Dio…speram ch’a n-s capita mai, ma s’i-s duvéssen, molestèr ed sicur a n n’ aspettam brisa 20 an a fèr la denuncia.

SAND.: A proposit Zemiàn a vliva dmandèrev un lavor. En-i bèle gnû a ruber a cà vostra ? S’i n n’én ménga gnû, preparèv, perché prest l’a-v tucarà!!! ‘Na volta chi andèva in tótti el cà l’éra al prét a purtèr la bendizioun, adèsa a gh va i lèder a purtèr via tótt quall ch-i càten. Mè a degh ch’l a s’è cambièda!!! A sam tant rassegnè ch’a n fam gnanch piò la denuncia ai carabinér, tant i-s disen: “lo sappiamo chi sono”. E alóra mè a degh s’a savi chi én perché a n- n i ciapèv???. S’a fóssa sól per i sold ch’i-t pòrten via, pazinzia, l’ è ch’i-t dan anch del bòtt da comunioun e déta cuma la vol déta a tàcam a éser stóff di porgere l’altra guancia; a-n vrev ménga che i zitadèin i rivéssen a tór di provedimeint e i mitéssen sò del trapli cuma fam nuèter in campagna per ciapèr i poundegh !!! Ma mè a me dmand un quel: se i noster Governant in gh’l-a chèven brisa a fèr del lég’ per castighèr i delinqueint, almeno ch’i-n faghen ónna giósta per tutelèr i galantam.!!!!!

SGOR.: Popà, per piàser, taia curt ch’a i-ho prèsia d’andèr a cà.

SAND.: Be’ in du’è-t d’andèr ch’l-è giuvidè e a gh’è anch el butéghi srèdi?

SGOR.: Ma che negòzi d’Egétt a i-ho d’andèr a un funerèl…

SAND./PULO.: A un funerèl ?.

SAND.: Ma chi è mort ?

SGOR.: È mort al Mòdna football club.

SAND.: Beh, ma acsé ed colp?

SGOR.: Ma chè ed colp, l’éra bèle malè da dû an; tótt a sperèven ch’a gh saltéssa fóra invece …

SAND.: Ma dé so, cum’è l mort?

SGOR.: L’è mort “ caliendo “ dalla serie B alla serie C, po’ l’è caschè anch dalla serie C, a la fin l’éra méss tant mèl, tant mèl che nissun a l’ha tolt a man e a gh’é tuchè murir!

SAND.: Beh ma….. e al dutor ch’a gh-l’aviva in cura é-l mort anca lò?

SGOR.: No…. al dutor? Quall lè a n n’è ménga mort ….a l s’é dè malè e le andè a fères curèr a Montecarlo.

SAND.: Ma quàsta l’é ‘na tragedia!!!! I tifos dal Mòdna seinza ‘na squedra … un lavor mai sucess in tótta la storia dal Mòdna Football Club.

PULO.: Piò che ‘na tragedia l’è ‘na vergágna!!!!!. Ma ed chi è-la la colpa ?.

SGOR.: Mama, t’a-l sè anca tè che la colpa a-n la vól nissun, ma se al Mòdna l’è falî piò d’un quelchidùn a-l gh’ha del colpi, e ménga pochi e …..ch’i m vól capir…a-m capéssa. E ai tifos dal Mòdna come mè a dégh:” Ragaz, sò cól morèl e guardàm avanti; partir da zero l’a srà dura ma il cuore Giallo blù riprenderà presto a battere più forte di prima. FORZA CANARINI!!!!!!!!” Meno mèl ch’a gh’avam la Ferrari ch’a per ch’l-a sia in ripresa, anch se st’an l’ha fat dimandi fómm e poch arost. A-s salvam coi ragaz ed la pallavolo ch’i van come di treno e a pèr che, grazie alla Catia, arivaràm a la fin a testa èlta.

SAND.: E adèsa, Mudnés, l’è ora ch’andám vers cà . Préma però a vói salutèr al nóv cmandant ed L’Academia, al generèl Mannino e al nóv questór Santarelli ch’a-l gh’ha un nam ch’l’è tótt un progràma, un salut anch a Monsignor Morandi ch’i l’han fat Arcivàschev e Segretario della Congregazione per la Dottrina della Fede, ma nuèter a l’aspetám spáss a Mòdna perché a savàm ch’a l sta mèl luntan da la Ghirlandèina e… dai noster turtlèin. E a tótt uèter Zemiàn a dégh arvàdres a ‘stètr’an, ch’a speràm cogl’elezioun ch’a-s descurdáma la crisi dal tótt; a-n me dmandèdi ménga un cunséli per chi vutèr….a sun sicur ch’a gh-la cavè a sbaglièr da per uèter, per intant purtè pazìnzia per via del strèdi intasèdi e pini ed bus e dal cávi in tangenzièl. Zerchè de stèr in salut, tgnî d’oc’ al colesterolo e i triclicerdi, stê luntan dai pericol e dal badanti tròp bèli, e a-n cambièdi ménga, stê sèimper acsè:
s’cett, sincér, lavurador e atach a la famìa, perché l’è vera che al mand a gh’è dimandi buon da gninta, ma a gh’è anch tanta brèva geint. E come sèimper a m’arcmand tgniv stréch a la piòpa, ch’l’è po’ cla piòpa èlta e sácca piantèda in dl’umbréghel ed Mòdna e ch’l’a-s ciàma Ghirlandèina.