Sproloquio Sandrone 2002 (finalmente !!!)
- la Lavagna di GustaModena -

D'accordo che sono passati un bel po' di anni dal 2002, però mi sembrava doveroso colmare questa mancanza, così mi sono rivolto direttamente a Sandrone che, gentilissimo, mi ha prestato il testo originale dello sproloquio 2002 che ho immediatamente provveduto a scansire e a dare in pasto all'OCR (che però deve essere molto aiutato a riconoscere "al mudnés"). Ecco il risultato:

SPROLOQUIO 2002

SANDRONE, Mudnés cun i sòld e mudnés in bulàtta, mudnés che a-i-avî méss al pòrch a l'ora e mudnés cun él cagni in protèst, a-v salùt tótt quant in masa. Zemiàn, euro-eonvertiti, sì-v cuntèint?
Sta bela piàza che, cun al Dòm e la Ghirlandèina, qui ed l'Unésco i l'han decretèda patrimòni dl’umanité. Méssa bèin, perché se a Mòdna a gh vin un po' ed strécca economica, a la mitàm a l'asta.
E a propòsit ed sòld... Da pòch piò d'un més, finalmèint, a giràm cun gli euro in bisàca. A-n n'in psiva piò, perché i m'éren gnu in stòffa già prémma ed druvèri... Euro-mudnés, sàmm-i-a piò sgnór o piò puvràtt? A-n sé sa ancàrra. A so sòl che quand a m'è arivèda la prémma pensiòun in euro, a gh è calè pòch che a-n me gnéssa un smalvèin... Ma l'è mèi cambièr argomèint e dmandère-v scusa per al sòlit ritèrd. St'an, però, la colpa la-n n'è ménga tótta nòstra.
Per via dal tràfich, a-i-avàm pensè ed gnir, anch stavòlta, in trèno dal Bòsch ed satta fin a Mòdna. L'idèa l'è stèda bòuna, sòl che quali che a-i-avìven guadagné prémma, a l'avàm pérs dòp, a gnir da la staziòun in ceìnter. In di vie, a gh voi tri oc' davanti e anch dù dedré. S'é-n stè ménga atèinti, i-t parcàggen infìn sóvra al còfen dia màchina....

SGORGHIGUELO. Popà, secànd me, qui dia Cumùna Huslèr, l'inzgnér sguézzer irresponsàbil dal "Piano del traffico", i l'han paghe acsè pòch ch'ai s'è duvù màtter d'acòrd cun tótt i caruzèr ed Mòdna per arotondèr la so pagàtta...

SANDRONE. Mo' tés, galbéder, ch'a pérd al fil dal descórs.
Mudnés, gigh a l'ascensór al tràfich ch'al daga 'na controlèda ai semàfor. I disèn ch'i én inteligèint? A me i-m pèren un po' imbambì... A pèrt l'impiànt al crusèl tra Bòun Pastór e Don Minzoni, ch'i gh han méss di an a capir eh'l'èra un "bucciodromo", a Mòdna i semàfor i dan al rass a chi gh ha prèsia e al vérd a chi a-n pasa mai. I i han méss indóve i-n sérven brisa (a la Madunèina, a gh n'è un a ogni pisèda ed can) e i càlen, invèci, indóve a gh n'è bisègn. Per avér'n un, a la Fusèlta, a gh è vlù 'na "sollevazione popolare" ed tótt i residèint... E dòp tant més, al funziòneva ancàrra cóme lampegiànt. Per fèr'l dvintèr un semafòr da bòun a gh è vlù un èter gròs incidèint...

PULONIA. Et descàrr cóme un lébber stampê. Me a vrevv pròpia savér perché, cun tanta scarsité d'ascensór inteligèint, i-nt'fan irresponsàbil dal tràfich?

SANDRONE. Modèstia a pèrt, l'è un lavor ch'a-m sentirév ed fèranch aoc' sré...

PULONIA. Infàti, pròpia cóme i fan i nòster ministradór...

SANDRONE. Vé, adès ch'a-m vin in mèint, a gh è da salutar tótt él nòvi avtoritê chégli én gnùdi a stèr a Mòdna: al generèl dl'Acadèmia, al questór, al cmandànt di Carabinér, quali di pumpér e anch al nóv séndech, Luca di Montezemolo...

SGORGHIGUELO. Popà, bèda che t'ét sbali. A Luca di Monteprezzemolo, al màsim, i gh dan al pòst d'ascensór a l’élta velocité, ch'al gh è anch abituê... 'Sa cràdd-et? Barbulèin, la scrana da séndech a-n la mòla piò fin al domélla e quàter...

SANDRONE. E nuèter s'al duvàmm-i-a ingugnèr per èter dù an prémma ch'i al mànden a Ramma? A-n srév mèi fèr cóme a sucèd in dal mand dal futbàl? Ogni trì més, i gh dan al dû, i ciàmen un nóv e chi s'è vést s'è vést...

PULONIA. E po', cum'a-s dis? Granèda nova la spaza mèi la cà... Comunque, dô bacchi santi, dègh mo' un tai, che quèlch critica a gh l'ho da fèr anca me. Ragazóli, i-v vést che, che satta al pordègh dla Cumùna, i han avért al caffè-sconcerto? Dal tèimp a gh n'è po' vlû: a parìva ch'i dvéssen fèr al Dòm ed Milàn. A forza ed dai e dai, però, a samm arivé a l’inauguraziòun... Gh ér-i anch vuètri? A duvî savér che, al prémm dè, al caffè-sconcerto l'èra pin imbalunê. Per fòrza: da bàvver e da magnèr l'èra tótt a gratis... A dir la veritê, quand a l'ho vést a gh sun armèsa un po' curta... Bèda ch'a-s samm sbagliê, a-i-ho détt cun Sandròun: "Quast che a-n'è brisa al caffè-sconcerto, ma al bar dla staziòun... "

SANDRONE. Taci donna, e lasa parlèr al cap famìa, ch'a srévv po' me. A sun cunvìnt che cun tótt al tèimp ch'a gh è vlû, quél ed mèi al sé pséssa anch fèr. Nisùn a pritindiva la "Cappella Sistina", ma gnanch un quél fat in economia, indóve a-n sé gh vadd un òrba gazza. Pensê che per màtter al zóccher in dal caffè a-m'è tuché andèr a tast. E al culòr? Gh'ér-el ménga piò scur?

SGORGHIGUELO. Secànd me, popà, la lus ch'i han sparamiê al caffè-sconcerto i l'han druvèda tótta in dal nóv negòzi ed la Sislèy, satta al Pòrdegh dal Colèg': per andèr'gh dèinter a gh vói i ucê da sòl. E per la tinta di bancòun dal caffè-sconcerto, secànd me, i han druvê la bela vernìsa culór caca ch'a gh èra armès quand i han tire so chi brótt gabiòt ed piaza Venti...

SANDRONE. 'Na vòlta tant a sun d'acòrd tégh. Ministradór, anch stavòlta a gh la cavarî a tgnir luntàn i mudnés dal cèinter...
Perché sé al cafè leteràri l'è tótt che, l'è dimandi mèi andèr a la bibliotèca ed la Saca. E sé, le avsèin, a-n gh fê quèlch parcagg' per lasèr la màchina dòp zèina, al caffè-sconcerto, d'invér'n, a-n gh va gnanch i caméll. 'Na dànna da per le, ad esèimpi, per traversèr al cèinter ed sira, la gh ha bisègn, cóme mìnim, dna guérdia dal còrp... Speràm, perquìndi, che al "concerto" a-n sia brisa ed s'céffel. Dal rést, st'an, cun i conzért a-n n'avì ciapê brisa 'na nòta. A quall dl'ultèm dl'an in piaza Ràmma, stand a quall ch'a-iho lèt in dal fòi, a gh èra piò sunadór che mudnés...

SGORGHIGUELO. Per fòrza, popà, ma a-t per n'idea dimandi furba ciamèr a sunèr in piaza a la descuérta, cun un fradd da can, pròpia un ch'a-s ciàma Gelato?

PULONIA. T'è sèimper al sòlit spiritós. Comunque, té-n gh è ménga tótt i tòrt. Forse, nuètri dann a preferìven chi bé fóst dal "Grande Fratello"...

SANDRONE. Sé, qui dal "Grande Bordello"...

PULONIA. Et descàrr acsè sòl per invéddia. Sè-t 'sa-t deggh?
Ch'a vói andèr da cai brèv profesór dl’Usdèl nóv ch'al trapianta ed tótt. A-n sé sa mai, ch'al pòsa cambièr la tèsta a cal zucòun ed nòster fìól e a té fèr't un trapiànt in "Zona Paesi Bassi". Adèsa ch'i han fat tant sant nóv, a prévv anch capitèr un miràcol inaspeté...
Ma lasàmla le, ch'l'è un argomèint delichê. Piotòst, ragazóli, s'in gi-v dal bingo? Mo' sé, cal zógh nóv ch'i han impurtê da l'èstero, ma ch'l'è po' la nòstra vècia tómbola. Sòl che al pòst di fasô sach, adèsa, i-v dan un làpis e al cartlòz a-n n'al tin piò un zugadór a la vòlta ma sèimper quali. Bela forza! Al va via a scàggia e, piò che zughèr a tómbola, a per ed fèr un gir in Feràri. A-i-ho paura che, per divertìr'm cóme in Bociòfìla al Bòsch ed Sàtta, s'a vói zughèr a bingo a Mòdna, bisgnarà ch'a faga un mutuo...

SGORGHIGUELO. Ve, mama, s'ét vò màtter da pèrt un pòch ed sòld, perché a-n fè-t un calendàri? Al popà l'ha fat quall dla Societê dal Sandròun? Té, alóra, fa quali del tô amìghi rezdóri, magari mèinter él-s lèven in dla suiòla...

SANDRONE. Mo' tès, spurcaciòun, che a dèr't dl'imbambî a-n t'vin brisa indrê dal rèst. Tasî, ch'a vói parlèr un pòch ed quistiòun sèri cun chi è gnu incò in piaza. Dòunca, mudnés, cuma sàmm-i-a méss cun l’élta velocitê? A-m per che i lavór i fóssen partì bèin nonostante él critich. Pché che, dòp, al treno al sé sia insturlê còuntra al sòlit Garzillo, eh'l'ha fermê i cantér per via che la ferovìa l'èra adré a taièr in dù 'na bela vèlla antìga tra Ganazê e Campgaiàn. Comunque, ch'i fàghen cum'i vólen, sòl che cal treno lé i-n m'al fàghen pasèr pròpia in mèz a l'èra. Però, a deggh me, vèst che i gh han avu tant tèimp e spés tant sòld per studièr al percórs gióst, psiv'n-i ménga pensèr'gh prémma? A sé sparamièva un bèl po' ed sòld! Comunque, sé l'èlta velocité la s'è fermèda, in compèins a per ch'a vaga avanti a bala al progèt per la metropolitana. Al guer'n l'ha bèle stanziê sezèint milièrd per dèr al via ai lavór. Acsè, fra un an o du, a giraràm tótt satt-tèra cóme di pòundegh...

SGORGHIGUELO. Popà, al sé-t cóme mai, cun tant brèv architàt ch'a gh è a Mòdna, i han de l'incàrich dal progèt pròpia a un inzgnér ed Bulègna? Sàmm-i-a ménga bòun nuèter mudnés a fèr di bus?

SANDRONE. S'l'è per quall lé; a samm bravissim... Guèrda sòl al bilanc' dla Cumùna e quall ed Méta, che oramai la-s prévv ciamèr "Un Quèrt"... Méta, cun i sòld spés per liquidar al diretór, la psìva dèr la lus a gratis per 'na stmàna a tótt i mudnés... A-s vadd che nuèter a gh ham pròpia i sòld da strusièr...

PULONIA. Bèda, ve, Sandròun, che adèsa a-n s'dis piò sòld, ma a-s dis euro...

SANDRONE. Èt gh è ragiòun, ma me, fin a la fin dal més, i euro a-n n'i vói gnanch sintìr a tàsser. A-i-ho 'na gran pavùra che gli euro i-m mandaràn a la neuro...

SGORGHIGUELO. A propòsit ed neuro, et savù che i ministradór dla Cumùna i vólen vànder l'usdèl ed Sant'Agustèin per paghèr i póff ch'i han fat per tirèr so quall nóv a Bazvèra?

SANDRONE. L'usdèl nóv....? I dìsen sèimper ch'l'è quèsi pròunt, ma per me ed pròunt, per adèsa, a gh è sòl i malê...
Piotòst, zemiàn, ì-v vést cus'è sucès cun cla spulvrèda ed néva a metê diciàmber? Ch'a sarévv gnu la néva i al savìven sòl in trì, amm, dann e ragazò,... meno che i vìgil e qui ed Méta. Di prémm, ai crusê, a-n s'è vést gnanch l'ambra. I secànd a-s vadd che al sèl i l'avìvèn méss tótt in dla pgnata per al bròd... E acsè, i-n gh n'avìven piò per salèr él strèd. Cun al bèi risultèt che dsàvved a gh è armès i mudnés. Él màchini égli éren bluchèdi per via dal paciùgh e dal casèin ch'a gh èra gnû. Per fòrza, mancànd él gafi, nisùn a rispetèva piò i semàfor... La gèint la s'è imbraghèda cun ragiòun, e anch dimandi, perché a l'ora ed zèina l'èra ancàrra fora ed cà a dir di rusàri. Insàmma, ministradór, ma cun tótt al sèl ch'a gî d'aver in dla zócca, st'ètra vòlta, tgnin un pòch anch per él strèd...

PULONIA. Ve, Sandròun, fam mo' dir la mia anca a me. Me a cradd che cun tótt i lavór che qui dla Cumùna i han impruméss, la rotatoria ed Ciro Menòti avsèin a cal nóv "gasométro" ch'i han tirê so in prèsia qui ed la Maseràti, al Palàz ed la salùt le a dù pas e infine la Modena-Lucca, la nòstra la finirà per dvintèr pròpia 'na zitê extra...

SGORGHIGUELO. Sé, d'extracomunitàri...

SANDRONE. Pulonia, mo' sè-t che tò fiól, cun l'eté, al pegióra sèimper... Ma ch'a sia per via dla rifórma scolàstica?

PULONIA. Mo' c'sa di-t, Sandròun, che la méstra la-m dis sèimper che Sgurghéghel l'è un ragàz madùr...

SANDRONE. Mo' cum'ha-la fat a capirel? Gh a-la fat al tasèl in dia zócca cum'a-s fa cun él langórri? Speràm sòl che da grand al cata un pòst in Cumùna. Tant, l'è, un piò un meno, a-n s'n'acòrz nisùn. Mè, vè, sé, a sun un madùr... che tótt i de a dév paghèr piò tasi... Cun l'euro, d'ora in avanti, quand a duvrò parchegèr al baròz, bisgnarà che prémma a l'impéssa ed munèda per paghèr la sòsta. A cumplichèr la situaziòun a-s gh è méss anch al sendèch. Brisa cuntèint d'aver bèle aumenté l'Irpèf, al s'è aprufitê dl'ariv di sòld nóv per dèr 'na giustadèina a 'na móccia ed taréffi cumunèli. Al parcagg' ed Ciro Menòti, che prémma l'èra a gratis e pin cóm'un óv, adèsa ch'l'è a pagamèint l'è vód cóme él me bisàch. E dimàndi mudnés, per protesta, i-n pèghen piò gnanch al filibùs. A vrévv dir a Barbulèin ch'al pèrda l’abitùdin di aumèint, sé nò st'ètr'an, invéci ed gnir'v a parlèr dal balcòun dla Cumùna, a-m tucarà andèr in zémma ai scalèin dal Dòm a dmandèr la limòsna.

PULONIA. Sandròun, ma cus'in di-t ed cal progèt per piaza Mateòti ch'i han afidê a un architàtt tognàro, Kriér, cóme sé del zanglèd, cun Huslèr e cun Gerri, a-n n'avéssen bèle ciapê a abàsta?...

SANDRONE. S'a vó-t ch'a-t dégga, Pulonia, in piaza Mateòti sòl chi gh fàghen quél, a va bèin. Péz d'acsè la-n pòi brisa dvintèr. L'è ardótta ch'la per la masa dré da cà nostra. Tra al tindòun dal circo, ch'l'è 'na vétta ch'i al déven spustèr da n'ètra pèrt ma l'è sèimper l'è, la giostra cun i cavalèin e tòtti chél bròtti barachèini, me a déggh che, ratta per ratta, i farévven mèi a purtèr'gh anch i baracòun. Acsè, alméno, la piaza la servirévv a quél, vést che quand i gh faràn un pareagg' satt tèra, cóme a Bulègna, Pérma e in tanti zitê italiani, a srà sèimper tròp tèrd. Me a-n capéss gnanch perché i cuntinuèn a parlèr'n. I-v sintì? In quant a parcagg', a samm méss péz che a Nuoro, indóve da parchegèr i gh han sòl del pégri... Qui dla Cumùna i fan él sòliti pruméssi: prèst a-s psrà laser la màchina a l'Odeon, a l’Adriano, all'ex Opel, a destra, a sinistra, sóvra e satt tèra... E alóra, ascensór, al bèl progèt ed fèr di parcagg' sàtta i viê dal Parco indóve él sparî? Me a so sòl che, per adès, a laser la màchina in cèinter a Mòdna, a gh vói ménga sòl 'na batta d'oli, ma anch 'na bota ed cal lavór ch'a-n pòs brisa numinèr perché a gh è di ragazô, ma ch'l'è indispensàbil per vìnzer a la sìsal...

SGORGHIGUELO. A propòsit ed calcio... Mudnés zal e blò, st'an a per pròpia eh'a sia la vòlta bòuna. Al Mòdna a-s da del bèli sudisfaziòun. A-n s'è mai vést di canarèin vulèr acsè èlt. Piò che canarèin i pèren di aquilòt. Se Schumachèr l'è dvintê campiòun dal mand, perché De Biasi a-n s'pól ménga purtèr in serie A? St'an, per a-n fèr's manchèr gninta, a gh avàm anch un straniér, Camarànt, cóme a i bê tèimp ed Bruls, Merighi, al Cinés e Toro.
Pchê che cun un Mòdna acsè, i dirigèint i sién straniér anca lór.
Oh..., brèv, per quall lè, i én brèv, ma vigliàch s'a gh è armés un mudnès... E adèsa, la squèdra di canarèin l'è in man, cun rispèt parlànd, sòl a di arsàn da la tèsta quèdra... Per furtùna, comunque, perché i nòster imprenditór a-s vadd che cun al futbàl i-n van brisa d'acòrd. Alóra, a m'arcmànd, dmànga, tótt al Bràia per bàter la Ternana. Chi non salta un comasco è... Chi non salta un comasco è... Mama, se dmànga al Mòdna al vinz, pòs-i-a andèr cun i me amìgh in cai lochèl nóv ch'i han avért in dla Masòuna? Sé, indóve a-n se sa ménga se a servìr't in tèvla i én di amm o del dann... Me, comunque, pér stèr in dal sicùr, a-m matt a seder atàch al mur...

PULONIA. Vergàgnet, brótt spurcaciòun d'un melnàtt. E làsem dir quél in pès: ragazô e ragazóli a-n ve desminghèdi ed gnir dmànga dòp pranz al Pala-Roller, a la Saca, a la gran festa maseherèda per i putèin. E i piò grand ch'i vègnen tótt al Vegliòun in maschera, l’ùltem ed Carnevèl, al Mac Due, al Pòunt ed Sant Ambrós. E po', mudnés, me, me mari e me fiól, sàbet e dmànga, a gnaràm in cèinter in mèz a vuèter, a fèr do ciàcri in dialàtt, ch'a-n s'pèrla piò abàsta, e a fèr dù pas sètta al Pòrdegh dal Colég', per stèr'v piò avsèin e anch cgnàssrev mèi...

SANDRONE. Ve, Pulònia, frena mo' la léngua... L'è gnu tèrd e i mudnés i gh han fradd. Anch perché a gh ho da dir ancàrra quel ai me amigh dla Cumùna. Prémm: calmè-v cun él mult, ch'a-n s'in pòl piò. Turnê, invéci, a métter èl gafi a i crusê del strèd, cóme 'na
vòlta. Acsè, meno gèint la pasarà cun al rass, ch'l'è ed sicùr piò pericolós che fermèr's dés minùt óltre l'oràri in piaza Ràmma.
Secànd: dègh un tài cun i giuvidè "cologici". Un de sòl, adèsa che l'aria la sa pròpia ed séss, al còunta cóme blésga e po' casca.
Piotòst, ministradór, gî ai vìgil ch'i dàghen la multa a chi-n s'matt brisa la cintura e, péz ancàrra, al guida cun al cellulare atachê agli uracc'... E per via dla Funtanèina dla Béssa, 'na bòuna vòlta, tuli 'na decisiòun... Schèva, cuàcia, descuàcia... Mê nunòun al giva sèimper che fèr e desfèr l'è tótt un lavurèr... E tulì-m anch dô curiositê... Dòp tant an, dl'ex Cinema Italia c'sa gh vli-v fèr? M’l'imprestè-v per mnèr'gh la Gìgia a magnèr l'èrba? E l'ex Diùren in piaza Mazìni, cs'a stal le... a salèr? Per chès, aspetèv a dèrl in afétt a Berlusconi, ch'a sàmbra al vóia turnèr ad avrìr chél cà che 'na vòlta i éren srèdi?

SGORGHIGUELO. Ve, popà, vést che prémma té descórs del gafi... i m'han détt che a Mòdna i vólen fèr un monumèint ai pumpér. I s'al mériten, perché da sèimper i én al servézzi di zitadèin e i réscen la vétta tótt i dè. L'è giósta, quindi, che i mudnés i gh zùren etèrna riconoscèinza. Popà, ma al monumèint al faràni anch a i vìgil urbàn?

SANDRONE. Lasa pèrder... I mudnés i gh vólen bèin anch a lór e quél, a sun sicùr, i gh al zùren listass... Piotòst, mudnés, prémma ch'a-s vègna sira adòs, a v'àugur un an pin ed salùt, edsòld ma in particolèr ed pès, eh'a n'avàm bisègn tótt e in tótt al mànd. E arcurdè-v ed paghèr él tas,... pianèin pianèin, un po' a la vòlta, cuma l'ha fat Pavaròti, ma paghe-li... E a m'arcmànd, ste ancàrra de piò atache a cla piòpa, èlta e slanzèda, piantèda in dl'umbréghel ed Mòdna, ch'la s'ciàma Ghirlandèina.